Vakantie Zwarte Woud

Het Zwarte Woud in Zuid-Duitsland is één van de meest aantrekkelijke bestemmingen voor een wandel- of fietsvakantie Duitsland.  Uitgestrekte bossen, bergen en meren zijn karakteristiek voor dit populaire vakantie gebieden. Als je kiest voor een fietsvakantie Duitsland, Zwarte Woud , kies je voor avontuur en een meerdaagse natuur- en fietsvakantie Duitsland. Je kunt je vakantie Duitsland, Zwarte Woud natuurlijk ook invulling geven door één of meer andere activiteiten te doen of één of meer van deze 23 bezienswaardigheden te bezoeken.

Waar overnachten tijdens je vakantie Zwarte Woud?

Als je een fietsvakantie Zwarte Woud wilt boeken, kan je het beste op zoek gaan naar een hotel Zwarte Woud met fietsarrangement. Daarnaast vind je in het Zwarte Woud vele wellness hotels en resorts met Spa, sauna en fietsverhuur. Alles voor een relax vakantie Zwarte Woud in een ontspannen sfeer en prachtige omgeving. Hieronder de beloofde 23 bezienswaardigheden in het Zwarte Woud. Deze kun je prima combineren met een actieve vakantie Zwarte Woud.

Meer vakantieaanbod: Bekijk hier alle hotels in het Zwarte Woud

Huisje in het bos Zwarte Woud huren

Ook een goed idee. Een vakantiehuis Zwarte Woud midden in het bos huren. Een verblijf in een huisje in het bos heeft zo ie zo al iets speciaals, tijdens een verblijf in een huisje in het Zwarte Woud, is het extra genieten. De kans dat je wilde zwijnen en herten kunt spotten is groot.  Maar ook bijvoorbeeld de groene specht laat zich hier graag horen.

Meer vakantieaanbod: Bekijk hier alle vakantiehuisje in het Zwarte Woud

Veel mogelijkheden voor actieve vakantie Zwarte Woud.

Lekker zweven met de Schauinslandbahn over de naaldbomen van Freiburg, wandelen over het boomkroonpad tussen de boomtoppen van Bad Wildbad, sprookjesachtige kastelen, koekoeksklokken, meren, bergen, watervallen, kloven, bossen, Schwarzwalder Kirsch-taart. Dat is het Zwarte Woud, of Schwarzwald zoals het in het Duits heet, in vogelvlucht. Dit unieke, sprookjesachtige gebied in is een prachtige vakantiebestemming met volop bezienswaardigheden en hoogtepunten voor iedereen. Het Zwarte Woud ligt in het zuidwesten van Duitsland in de deelstaat Baden-Württemberg, aan de Rijn en de Franse grens, en strekt zich uit over een gebied van meer dan 150 kilometer lang en een oppervlakte van zo’n 6.000 km². Naast dat het gebied uitermate geschikt is voor natuurliefhebbers biedt het volop gevarieerd familievermaak, zoals het pretpark Europa-Park, het Boomkroonpad en historische stadskernen.

Hoogste punt Zwarte Woud.

Het hoogste punt van het Zwarte Woud is de Feldberg, die 1493 meter meet. Het gebied dankt zijn naam aan de Romeinen, die het dicht beboste gebergte met donkere naaldbomen de naam ‘Silva Nigra’ (het Donkere of Zwarte Woud) gaven. Hieronder een overzicht met de 23 leukste bezienswaardigheden in het Zwarte Woud.

Burg Hohenzollern

Burg Hohenzollern zetelt als een kers op een Schwarzwalder Kirsch-taart bovenop de top van de 855 meter hoge berg Zollern, vlakbij het stadje Hechingen. Vanwege de vele in grootte verschillende puntdaken en de middeleeuwse kasteelmuren met verschillende niveaus is het een van de meest bezochte kastelen van Duitsland. Het sprookjesachtige 15e eeuws kasteel torent hoog boven de bossen en grasvelden in de wijde omgeving uit. In het kasteel waan je je helemaal in een sprookjesverhaal en kun je de memorabilia uit de Pruisische geschiedenis, inclusief de koningskroon, het uniform van Frederik II en diverse kunstcollecties, aanschouwen. Van maart tot eind oktober is het kasteel dagelijks geopend voor publiek. Jaarlijks bezoeken zo’n 300.000 toeristen het kasteel.

Meer vakantieaanbod: Bekijk hier alle hotels in het Zwarte Woud

Triberger Watervallen

De Triberger Watervallen, bij het plaatsje Triberg, zijn een van de hoogste watervallen van Duitsland en een van de meest populaire bezienswaardigheden in het Zwarte Woud. Het water stort hier trapsgewijs van de rivier Gutach langs granieten rotswanden naar beneden. In 7 door de natuur gevormde etappes stort het water ruim 160 meter naar beneden tot op een hoogte van 711 meter boven zeeniveau. De wandelpaden naar de watervallen toe zijn zeer netjes en voorzien van leuningen. Vanaf de voet naar de top van de watervallen is het een vrij stevige klim van ongeveer 2,5 kilometer over onverharde paden, waarbij je over 2 houten bruggen komt. Onderweg kun je vanaf verschillende uitzichtspunten over de bergrand heen kijken en kijk je op de daken van Triberg neer. Overdag betaal je entree, ‘s avonds na 20.00 uur is de toegang gratis en zijn de watervallen verlicht.

Klokkenmuseum van Furtwangen

Een koekoeksklok is een houten klok waaruit ieder uur een houten vogeltje, een koekoek, tevoorschijn komt koekeloeren. Koekoeksklokken vinden hun oorsprong in het Zwarte Woud en zijn een uitvinding uit de 17e eeuw. Tot op de dag van vandaag zijn deze koekoeksklokken hét symbool van het Zwarte Woud. In het Deutsches Uhrenmuseum n Furtwangen kun je alles te weten komen over de koekoeksklok, maar ook over mechanische klokken, atoomklokken en zakhorloges uit uiteenlopende periodes. Ondanks de aanwezigheid van meer dan 8.000 items verlies je hier zomaar de tijd uit het oog.

Een van de meest bijzondere uurwerken in het museum is een gouden ring, omrand met parels, dat dateert uit 1800. De ring heeft de vorm van een staand oog, met daarin een heel klein uurwerkje en minutenwerkje onder elkaar. Een ander tijdloos pronkstuk is een Parijse klok uit 1680, een van de allereerste slingeruurwerken ter wereld.

Freiburg im Breisgau

Bij een vakantie Zwarte Woud hoort een bezoek aan Freiburg im Breisgau. Freiburg im Breisgau, kortweg Freiburg, is het historische centrum en met 200.000 inwoners tevens de grootste stad van de regio. Vooral het oude stadsgedeelte met vele grachten, dat rond de 11e eeuw is ontstaan, is zeker de moeite waard. Door de smalle straatjes lopen vele Bächle, smalle gootjes van 15 tot maximaal 75 centimeter breed, die vroeger dienst dezen om de bewoners van water te voorzien. Tegenwoordig zijn het kleine beekjes die het straatbeeld versieren en waar de jeugd heerlijk in kan spelen. In het centrum zijn de Munster van Freiburg, de Martinstor, het stadhuis en de oude stadspoorten zeker een bezoekje waard. Hou je van kunst, bezoek dan eens het Augustinermuseum. Daar vind je een uitgebreide collectie kunst uit de middeleeuwen. Daarnaast is Freiburg een gezellige studentenstad, waar je vele gezellige terrasjes vindt.

Rondom de stad liggen vele bossen, waar je uitstekend kunt wandelen, fietsen en mountainbiken. Dit gebied is perfect in het kader van een fietsvakantie Duitsland of een wandelvakantie met een groep. Wil je naar de top van de Schlossberg, dan kun je dat per fiets of te voet doen, maar je kunt ook de kabelbaan Schlossbergbahn nemen naar de top. Ook de Schauinslandbahn is een absolute aanrader. Meer hierover, zie hieronder.

Meer vakantieaanbod: Bekijk hier alle vakantiehuisje in het Zwarte Woud

Munster van Freiburg

Het Munster van Freiburg is de hoofdkerk van de stad Freiburg, de regionale hoofdstad van het Zwarte Woud. Absolute paradepaardjes van deze uit de 13e eeuw stammende kerk zijn de prachtige glas-in-loodramen, met afbeeldingen van onder ander de kruisafname van Jezus met Mondriaan-achtige kleuren. Van heinde en verre zie je al de 116 meter hoge gotische toren die van rood zandsteen is gebouwd. Boven in de toren hangt de 3290 kilo zware Hosanna-bel uit 1258. Als je in de toren staat en naar boven kijkt, zie je dat het onderaanzicht van de klokkentoren er uitziet als de doorsnede van een soort achthoekige bloedsinaasappel. De toren is, tegen betaling, ook via een steile wenteltrap te beklimmen. Van boven heb je een prachtig uitzicht over de omgeving. Zeker de moeite waard tijdens jouw actieve vakantie Zwarte Woud.

Schauinslandbahn Freiburg

Wil je het Zwarte Woud eens op een heel andere manier beleven, stap dan eens in de Schauinslandbahn en zweef met je gondeltje boven de glooiende heuvels en geniet onderweg van het prachtige uitzicht over de Freiburgse vallei vol naaldbomen, grasvelden en leuke dorpjes. Deze gondelbaan is maar liefst 3,6 kilometer lang en is daarmee de langste van Duitsland. Vanuit het dorp Horben klim je in een 20 minuten durende rit van 473 meter naar Schauinsland, een berg van 1284 meter hoogte in de buurt van Freiburg. Op de top staat een soort hoogspanningsmast, dat is de 31 meter hoge Eugen-Keidel-toren. Via de ijzeren trappen kun je helemaal naar boven klimmen om te genieten van een adembenemend uitzicht. Bij goed weer kun je zelfs de contouren van de Zwitserse Alpen zien. Op de berg is tevens een Mijnmuseum. Hier kun je een tour maken, variërend van 45 tot 150 minuten, die je langs een deel van de 100 kilometer lange mijnschachten in de berg voert. In de mijn werd vroeger zilver, lood en zink gedolven.

Meer vakantieaanbod: Bekijk hier alle hotels in het Zwarte Woud

Tramspoor onder de Martinstor

In Freiburg zijn, behalve de Munster van Freiburg, nog meer hoge bouwwerken te bewonderen, zoals de 63 meter hoge Martinstor, een bezienswaardigheid op zich. Wat nog mooier is om een ritje met de stadstram te maken. Daarmee rij je tijdens de stadsrit onder de boogpoort van deze toren door. Tot 1901 was de toren slechts 22 meter hoog, maar omdat de gebouwen eromheen steeds hoger werden is toen de toren verhoogd tot 63 meter. Op het dak van de toren prijkt een lange piek. In de buurt van de Martinstor zijn meerdere smalle waterkanaaltjes van 15 tot 75 centimeter breed, ‘Bächle’ zoals ze in het Duits worden genoemd, die door de straten lopen. Dit is vooral leuk voor kinderen om lekker in te spelen of bootjes te laten varen. Freiburg is met 1700 zonuren per jaar een van de zonnigste steden van Duitsland, dus dan is een beetje verkoeling wel lekker.

Europa-Park

Het Europa-Park in Rust is een veelzijdig attractiepark Zwarte Woud met een grootte van 97 hectare. Het park is opgedeeld in 18 verschillende thema’s, waarbij per thema een Europees land centraal staat, waaronder ook Nederland. Ook leuk in  het kader van een vakantie Zwarte Woud met het hele gezin. Het park, dat in 1975 gebouwd is, omvat meer dan 100 binnen- en buitenattracties. Daaronder ook vele verschillende waterattracties. Eén van de nieuwste attracties is YULLBE, waar je het allernieuwste op het gebied van virtual reality kunt ervaren. Je krijgt een VT-pak aan en een VR-bril op en vervolgens wandel je met een groepje door virtuele landschappen, waarbij je verschillende opdrachten moet uitvoeren. Of sjees met 127 kilometer per uur over de Silver Star-achtbaan en ervaar het gevoel van een vrije val als je 67 meter de diepte in duikt. Er is dus voor iedereen, van jong tot oud, voldoende te beleven.

Titisee

De Titisee is een populair meer op ongeveer 30 kilometer ten zuidoosten van Freiburg. Het meer ligt op een hoogte van 840 meter en is ooit ontstaan aan de voet van de Feldberg-gletsjer. Het is gemiddeld 20 meter diep en heeft een oppervlakte van 1,3 km². De Titisee is met name populair vanwege de vele watersport mogelijkheden. Huur ook eens een waterfiets en ontdek de bergen vanaf het water of maak een rondvaart van een half uur met een elektrisch aangedreven rondvaartboot. Of maak eens een wandeling over de romantische promenade met de vele gezellige barretjes en restaurantjes.

Hou je van klimmen? Bezoek dan eens het Action Forest Kletterwald op nog geen 1,5 kilometer van de Titisee. Hier kun je op een hoogte tot 21 meter boven de grond klauteren over 6 klimparcoursen, tokkelen langs 2 tokkelbanen en klimmen en balanceren over wiebelende bruggetjes, die louter uit planken en touwen bestaan. Ook leuk voor bijvoorbeeld een schoolkamp Zwarte Woud.

Baumwipfelpfad Schwarzwald (Boomkroonpad)

Bad Wildbad, vooral bekend als kuuroord, ligt aan de voet van de bijna 740 meter hoge Wildbader Sommerberg. Via de kabelbaan Sommerbergbahn of te voet is de top van deze berg te bereiken. Daar vind je ook het Baumwipfelpfad Schwarzwald, het boomkroonpad, waarmee je over houten bruggen tussen de toppen van de bomen door loopt. Onderweg zijn er diverse uitdagingen die je zou kunnen doen. Eén daarvan is een houten draaipuzzel waarmee een patroon van planten gemaakt moet worden. Vanaf de ingang loop je ongeveer 1 kilometer tussen de boomtoppen door naar de 40 meter hoger gelegen uitkijktoren. Vanaf dat punt kun je over de zee van boomtoppen van het Zwarte Woud uitkijken. Vanaf hier kun je, als je wilt, via een spiraalvormige glijbaan naar beneden glijden. Ook leuk om te doen: in de buurt van het boomkroonpad ligt de 400 meter lange Wildline-hangbrug. Dit is een houten brug in opwaartse boogvorm, waarbij je in het midden van de brug, op het hoogste punt, 60 meter boven de grond staat.

Meer vakantieaanbod: Bekijk hier alle vakantiehuisje in het Zwarte Woud

De witte Abdij van Sankt Blasien

In het zuiden van het Zwarte Woud, in het plaatsje Sankt Blasien, staat de Abdij van Sankt Blasien. Er is niet veel bekend over de geschiedenis van dit 9e-eeuwse onvolprezen bouwwerk. Wel bekend is dat het in 1768 is afgebrand en daarna tot in 1781 opnieuw is opgebouwd, waarbij voor het ontwerp het Pantheon in Rome model stond. De façade met 6 pilaren, de vierkante torens aan weerszijden en de koepel met een doorsnede van 46 meter die tot op een hoogte van 63 meter boven de grond reikt zijn de meest in het oog springende kenmerken van deze abdij. Vanwege de omvang wordt deze voormalige abdij ook wel eens een kathedraal genoemd, maar dat is het dus niet.

Schwarzwald Hochstrasse

De Schwarzwald Hochstrasse is een 60 kilometer lange sierlijke slingerweg door het bosrijke Baiersbronn. Deze weg, de B500, loopt van Baden-Baden naar Freudenstadt (en andersom) tussen de naaldbomen door en over heuvels van soms wel 1000 meter hoog en op diverse punten prachtige uitzichten over het Rijndal en de Vogezen. Eén van de meest geliefde plekken voor een pitstop is de Mummelsee. Je hebt hier een prachtig uitzicht over het water en de omgeving, waarbij je uitkijkt op de Hornisgrinde met een hoogte van 1164 meter en daarmee de hoogste berg van het noordelijke deel van het Zwarte Woud. Deze stop leent zich uitstekend om een wandeling te maken. De omtrek van het meer is 800 meter, dus prima geschikt voor een verkwikkende wandeling tijdens je pitstop.

Gengenbach

Gengenbach lijkt een dorpje, maar heeft in de 13e eeuw stadsrechten gekregen. Het oude centrum van dit stadje, en dan met name de Engelgasse, is een van de mooiste bezienswaardigheden tijdens je vakantie Zwarte Woud. Met zijn sprookjesachtige sfeer waan je je als het ware in de Efteling. Langs de met oude boerenkasseien geplaveide straten staat schitterende middeleeuwse vakwerkhuizen met houten balken in de muren. Echt schitterend om te zien.

Het hoffelijke karakter wordt mede gevormd door de 13e eeuwse stadstoren de Kinzigtorturm met z’n puntdak en toegangspoort. Binnen in deze toren is het Museum der Gengenbacher Bürgergarde gevestigd. Regelmatig worden er ‘s avonds rondleidingen door de stad gegeven door een nachtwachter met lantaarn.

Museum Frieder Burda in Baden-Baden

Het strak wit opgetrokken Museum Frieder Burda in het stadspark van Baden-Baden steekt schril af tegen de klassieke schoonheid en de natuur van het Zwarte Woud. Het museum is in 2004 geopend. In het museum vind je kunst uit de 20e en 21e eeuw, zoals de privécollectie van kunstverzamelaar Frieder Burda, die in 2019 overleden is. Deze privécollectie omvat meer dan 1000 veelal klassiek-moderne werken, waaronder enkele doeken van Pablo Picasso. Daarnaast zijn er standbeelden, foto’s en andere objecten te vinden. Bij al deze werken speelt kleur de hoofdrol.

Meer vakantieaanbod: Bekijk hier alle hotels in het Zwarte Woud

De bron van de Donau

De Donau ontspringt in het dorpje Donaueschingen en is met een lengte van 2.888 kilometer de op één na langste rivier van Europa. Daar komt het water uit de bron, dat samen met nog 2 kleinere rivieren, de Brigach en de Breg later samen de ‘Die schöne blaue Donau’ vormen. De bron van de Breg, bij het dorpje Furtwangen, geldt eigenlijk als officiële bron van de Donau. De reden dat toch de bron bij Donaueschingen gezien wordt als oorsprong van de Donau is dat er daar een mooi monument gemaakt is om het begin van de rivier te vieren. Niet alleen het monument, maar ook het dorpje Donaueschingen met z’n oude binnenstad zijn zeker de moeite waard.

Triberg

Naast de spectaculaire watervallen is het stadje Triberg zelf ook absoluut de moeite waard. Het altijd gezellige centrum met de oude houten huizen en kronkelige straatjes doet zelfs een beetje sprookjesachtig aan. Je vindt er meerdere winkeltjes met souvenirs en gezellige restaurants. Net als eigenlijk overal in het Zwarte Woud is het eten en drinken er altijd goed. In de buurt zijn diverse wandel- en fietstochten te maken, waardoor het een prima uitvalsbasis is. Wist je dat in Triberg de allereerste koekoeksklok gemaakt is? In het domein Eble Uhren, een grote souvenirwinkel, kun je allerlei soorten koekoeksklokken bekijken. Hier staat ook de allergrootste koekoeksklok ter wereld. Dat is een klok die zo groot is als een huis. Andere bezienswaardigheden zijn het Schwarzwaldmuseum en de treinrit van de Zwarte Woud spoorlijn die over hoge bruggen en door vele tunnels gaat.

Schwarzwälder Freilichtmuseum Vogtsbauernhof

Tijdens je vakantie Zwarte Woud naar een openluchtmuseum? In Gutach vind je het Schwarzwälder Freilichtmuseum Vogtsbauernhof. In dit enorme openluchtmuseum ontdek je de geschiedenis van het Zwarte Woud. Je ziet en beleeft hier hoe de mensen vroeger leefden in de authentieke gebouwen uit de 17e tot de 19e eeuw.

Meer vakantieaanbod: Bekijk hier alle vakantiehuisje in het Zwarte Woud

De Feldberg

De Feldberg wordt ook wel het dak van het Zwarte Woud genoemd. Het torent met z’n 1493 meter hoogte hoog boven de omgeving uit. Vanaf de top heb je een adembenemend uitzicht over de omgeving. Je kunt er heerlijk wandelen en genieten van de uitzichten. Je kunt er zelf overnachten in de traditionele berghutten. ‘s Winters is het een populair wintersportgebied, met meer dan 50 kilometer aan skipistes. Je kunt de top al wandelend bereiken via de Felsenweg en het Alpine Pfad. Wandel je liever niet, dan kun je ook de kabelbaan naar boven nemen. Vanaf de top heb je adembenemende uitzichten over het Zwarte Woud. Als het helder weer is, zie je zelfs de Alpen. Als je in de gelegenheid bent moet je zeker de Feldberg eens in de ochtend beklikken. Je hebt dan een prachtig uitzicht op de schitterende zonsopgang.

Schluchsee

De Schluchsee is het grootste meer van het Zwarte Woud. Het stuwmeer ligt op een hoogte van zo’n 930. Ondanks dat het hier een stuk minder toeristisch is dan de Titisee is het absoluut de moeite waard. Je kunt er bijvoorbeeld heerlijk zwemmen en zonnen en diverse watersporten beoefenen. Dat maakt dit meer ook geschikt voor een watersport vakantie Zwarte Woud. Tevens is er een rodelbaan, de Hasenhorn Coaster, een unieke belevenis voor jong en oud.

Meer vakantieaanbod: Bekijk hier alle hotels in het Zwarte Woud

Wutachschlucht

Tussen Freiburg en de Bodensee, vlakbij het stadje Löffingen, vind je de prachtige Wutachschlucht of Wutachklamm. Dit 33 kilometer lang rivierdal is een beschermd natuurgebied. Met de imposante kloven, de dichte bossen en mooie wandelpaden is het een absolute aanrader. Dichtbij de hoofdparkeerplaats vind je de Lotenbach-waterval. De wandeling door deze kloof is een onderdeel van het wandelpad Schluchtensteig. Oorspronkelijk mondde de Wutach nog uit in de Donau, maar sinds de laatste ijstijd mondt het uit in de Rijn. De enorme hoeveelheden water van de smeltende Feldberggletsjer die over de steile rotsen kletterde zorgen voor een enorme erosie, waardoor deze kloof uitgesleten werd en het zijn huidige vorm kreeg.

Wijn en likeur in Oberkirch

Tijdens je wandel vakantie Zwarte Woud prachtige wijngaarden aandoen? Dat kan. Als je eens echt heerlijk wilt eten en goede wijn wilt drinken, dan is Oberkirch een absolute aanrader. Via de culinaire wijnwandeling van 7 kilometer komt je langs prachtige wijngaarden kun je de ruïnes van kasteel Schauenburg bewonderen. Daar kun je vervolgens genieten van een voortreffelijke viergangendiner met overheerlijke wijnen. Ook de 13,8 kilometer lange Oberkircher Brennersteig is een prachtige wandeling rond het Hesselbachtal, waar je op maar liefst 12 plaatsen de beste likeuren uit de omgeving kunt proeven. Aan het einde van de wandeling kun je vervolgens genieten van een overheerlijke Schwarzwalder Kirsch, een taart van chocolade en kersen.

Meer vakantieaanbod: Bekijk hier alle vakantiehuisje in het Zwarte Woud

Freudenstadt

Freudenstadt is een schitterende stad. Het marktplein van dit toeristisch knooppunt is in 1599 aangelegd, is 219 bij 216 meter groot en is het grootste marktplein van Duitsland. Er lopen 2 straten dwars over het plein, waardoor het plein in drieën wordt gedeeld. Op een van de hoeken van het plein staat een kerk in de vorm van een winkelhaak, waardoor de beuken van de kerk precies loodrecht op elkaar staan. Daar precies tegenover staat een politiekantoor in dezelfde vorm. Ook de Friedrichsturm op een 700 meter hoge heuvel is zeker een aanrader. Vanaf deze toren heb je een indrukwekkend uitzicht over de hele stad en wijde omgeving. Een andere aanrader is het stadhuis, waar een tentoonstelling over de Tweede Wereldoorlog en de wederopbouw van de stad is. Het uit 1670 daterende oorspronkelijke stadhuis is tijdens de Tweede Wereldoorlog compleet verwoest. Verder zijn de musea, zoals een hamrokerij en een glasblazerij, ook leuk om te bezoeken.

Proef de Schwarzwälder Kirsch

Als laatste in ons rijtje, maar iets wat je absoluut eens moet doen tijdens je vakantie Zwarte Woud, is de Schwarzwälder Kirsch proeven. Dit is een van de bekendste gerechten in heel Duitsland en is een absolute delicatesse van deze streek. De taart is gemaakt van chocolade, slagroom, kersen en kirschwasser en is een regelrechte traktatie. De naam van de taart verwijst naar het Schwarzwälder Kirschwasser. Dit is een alcoholische drank, die cruciaal is voor de smaak van de Schwarzwälder Kirschtorte. De taart zou in 1915 in Bad Godesberg zijn bedacht. De eerste vermeldingen in een kookboek stammen uit 1934.

Meer vakantieaanbod: Bekijk hier alle hotels in het Zwarte Woud